ഇന്ത്യയിലെ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾ

തങ്ങളുടെ ജീവിത സാഹചര്യങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുക എന്ന പങ്കിട്ട ലക്ഷ്യം കൈവരിക്കാൻ ഒരുമിച്ച് പ്രവർത്തിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്ന സമാന സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക പശ്ചാത്തലമുള്ള വ്യക്തികളുടെ അനൗപചാരിക ഗ്രൂപ്പുകളാണ് സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകൾ (എസ്എച്ച്ജികൾ).

18 മുതൽ 40 വയസ്സുവരെ പ്രായമുള്ള 10 മുതൽ 25 വരെ പ്രാദേശിക വനിതകൾ അടങ്ങുന്ന കമ്മിറ്റിയാണ് സ്വയം സഹായ സംഘം. ഇവ ഇന്ത്യയിൽ ഏറ്റവും സാധാരണമാണെങ്കിലും, മറ്റ് രാജ്യങ്ങളിലും, പ്രത്യേകിച്ച് തെക്ക്, തെക്കുകിഴക്കൻ ഏഷ്യ എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഇവയെ കാണാം.

എസ്എച്ച്ജികളുടെ ഉദാഹരണങ്ങൾ

തമിഴ്‌നാട് കോർപ്പറേഷൻ ഫോർ ഡെവലപ്‌മെന്റ് ഓഫ് വിമൻ ലിമിറ്റഡ് (TNCDW) 1983-ൽ തമിഴ്‌നാട്ടിൽ സ്ഥാപിതമായത് സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക വികസനവും ഗ്രാമീണ സ്ത്രീ ശാക്തീകരണവും എന്ന പ്രാഥമിക ലക്ഷ്യത്തോടെയാണ്. യുടെ സഹായത്തോടെ 1989 സെപ്റ്റംബറിൽഅന്താരാഷ്ട്ര ഫണ്ട് കാർഷിക വികസനത്തിന് (IFAD), ധർമ്മപുരി ജില്ലയിൽ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾ സംഘടിപ്പിച്ച് തമിഴ്‌നാട് സർക്കാർ രാജ്യത്ത് സ്വയം സഹായ സംഘം ആശയത്തിന് തുടക്കമിട്ടു.

IFAD സംരംഭത്തിന്റെ വിജയം 1997-98 ൽ സംസ്ഥാന സർക്കാരിന്റെ പണം ഉപയോഗിച്ച് ആരംഭിച്ച "മഹളിർ തിട്ടം" പദ്ധതിക്ക് വാതിൽ തുറന്നുകൊടുത്തു, അത് ക്രമേണ 30 ജില്ലകളിലേക്കും വ്യാപിപ്പിച്ചു.

എസ്എച്ച്ജികളുടെ സവിശേഷതകൾ

ഒരു ഗ്രൂപ്പ് SHG ആണോ അല്ലയോ എന്ന് നിർണ്ണയിക്കാൻ, ഇനിപ്പറയുന്ന സവിശേഷതകൾ നോക്കുക:

• എല്ലാ ഗ്രൂപ്പ് അംഗങ്ങളുടെയും മുദ്രാവാക്യം "ആദ്യം സംരക്ഷിക്കുക, പിന്നീട് ക്രെഡിറ്റ് ചെയ്യുക" എന്നതായിരിക്കണം.
• ഗ്രൂപ്പ് രജിസ്ട്രേഷൻ ആവശ്യമില്ല
• ഒരു സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പിന് 10-നും 20-നും ഇടയിലുള്ള ആളുകളാണ് ശുപാർശ ചെയ്യുന്നത്
• സാമ്പത്തിക സ്ഥിതിയുടെ കാര്യത്തിൽ, സ്വാശ്രയസംഘം ഏകതാനമാണ്
• ഗ്രൂപ്പുകൾ ഒരു ജനാധിപത്യ സംസ്കാരമുള്ള രാഷ്ട്രീയേതര, ലാഭേച്ഛയില്ലാത്ത സംഘടനകളാണ്
• ഓരോ ഗ്രൂപ്പിലും ഒരേ കുടുംബത്തിൽ നിന്ന് ഒരാൾ മാത്രമേ ഉണ്ടാകാവൂ
• സ്വയം സഹായ സംഘം പതിവായി യോഗം ചേരുന്നു, സാധാരണയായി ജോലി സമയത്തിന് പുറത്ത്, മികച്ച പങ്കാളിത്തത്തിന് പൂർണ്ണ ഹാജർ ആവശ്യമാണ്
• പുരുഷന്മാരോ സ്ത്രീകളോ മാത്രമുള്ള ഒരു ഗ്രൂപ്പാണ് സൃഷ്ടിക്കേണ്ടത്
• ഓരോ ഓർഗനൈസേഷനും അതിന്റെ അംഗങ്ങൾക്ക് അവരുടെ ചിന്തകളും അഭിപ്രായങ്ങളും തുറന്ന് പങ്കിടാൻ ഒരു ഫോറം നൽകുന്നു
• ഗ്രൂപ്പുകൾ സുതാര്യവും സാമ്പത്തിക ഇടപാടുകളുടെ കാര്യത്തിൽ പരസ്പരം ഉത്തരവാദിത്തമുള്ളവരുമാണ്

സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം

സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം ഇപ്രകാരമാണ്:

• എസ്എച്ച്ജികൾ പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട ജനങ്ങൾക്ക് അവഗണിക്കപ്പെട്ട ശബ്ദം നൽകിയിട്ടുണ്ട്
• തൊഴിലധിഷ്ഠിത പരിശീലനം നൽകിക്കൊണ്ട് ഉപജീവനമാർഗം കണ്ടെത്താനും അവരുടെ നിലവിലുള്ള ഉറവിടം മെച്ചപ്പെടുത്തുന്നതിന് ഉപകരണങ്ങളും മറ്റ് വിഭവങ്ങളും എത്തിച്ചും അവർ ആളുകളെ സഹായിക്കുന്നുവരുമാനം
• ഉറപ്പുള്ള വരുമാനം കാരണം, പാവപ്പെട്ടവർക്കും പാർശ്വവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടവർക്കും വായ്പ നൽകാൻ എസ്എച്ച്ജികൾ ബാങ്കുകളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു.
• അത് വികസിപ്പിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നുസാമ്പത്തിക സാക്ഷരത എങ്ങനെ എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവ് നൽകിക്കൊണ്ട് വ്യക്തികൾക്കിടയിൽപണം ലാഭിക്കുക
• ഈ ഗ്രൂപ്പുകൾ സമ്മർദ്ദ ഗ്രൂപ്പുകളായി പ്രവർത്തിക്കുന്നു, പ്രധാന വിഷയങ്ങളിൽ നടപടിയെടുക്കാൻ സർക്കാരിൽ സമ്മർദ്ദം ചെലുത്തുന്നു
• സ്ത്രീകളെ ശാക്തീകരിക്കുന്നതിലൂടെ അവർ ലിംഗസമത്വത്തിന് സംഭാവന നൽകുന്നു
• സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളുടെ സഹായത്തോടെ സർക്കാർ പരിപാടികൾ നടപ്പിലാക്കുകയും മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. സോഷ്യൽ ഓഡിറ്റുകളുടെ ഉപയോഗത്തോടെ അഴിമതിയും കുറയുന്നു
• സാമ്പത്തിക ഉൾപ്പെടുത്തൽ സ്വാശ്രയ സംഘങ്ങൾ വഴി മെച്ചപ്പെട്ട കുടുംബാസൂത്രണം, കുറഞ്ഞ ശിശുമരണ നിരക്ക്, മെച്ചപ്പെട്ട മാതൃ ആരോഗ്യം, മെച്ചപ്പെട്ട പോഷകാഹാരം, ആരോഗ്യ സംരക്ഷണം, പാർപ്പിടം എന്നിവയിലൂടെ രോഗങ്ങളെ ചെറുക്കാനുള്ള മെച്ചപ്പെട്ട കഴിവ് എന്നിവയ്ക്ക് കാരണമായി.
• സ്ത്രീധനം, മദ്യപാനം, നേരത്തെയുള്ള വിവാഹം തുടങ്ങിയ സാമൂഹിക തിന്മകൾ ഇല്ലാതാക്കാൻ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾ സഹായിക്കുന്നു.

സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളുടെ വെല്ലുവിളികൾ

ഭൂരിഭാഗം അധഃസ്ഥിതരുടെയും അനുഗ്രഹമായി സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾ ഉയർന്നുവന്നിട്ടുണ്ട് എന്നതിൽ സംശയമില്ല. എന്നിരുന്നാലും, ഈ ഗ്രൂപ്പ് അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന ചില വെല്ലുവിളികളുണ്ട്:

• ചെറിയൊരു ശതമാനം സ്വാശ്രയ സംഘങ്ങൾക്ക് മാത്രമേ മൈക്രോഫിനാൻസിൽ നിന്ന് മൈക്രോബിസിനസിലേക്ക് മുന്നേറാൻ കഴിയൂ
• SHG അംഗങ്ങൾക്ക് പ്രായോഗികവും വിജയകരവുമായ തൊഴിൽ അവസരങ്ങൾ പിന്തുടരുന്നതിന് ആവശ്യമായ വിവരങ്ങളും നിർദ്ദേശങ്ങളും ഇല്ല
• അംഗങ്ങളുടെ പരസ്പര വിശ്വാസത്തിലും വിശ്വാസത്തിലും ആശ്രയിക്കുന്നതിനാൽ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾക്ക് യാതൊരു സുരക്ഷിതത്വവുമില്ല. എസ്എച്ച്ജികളുടെ നിക്ഷേപങ്ങൾ പരിരക്ഷിതമോ സുരക്ഷിതമോ അല്ല
• പുരുഷാധിപത്യ മനോഭാവം, പൗരാണിക ചിന്തകൾ, സാമൂഹിക കടമകൾ എന്നിവ സ്ത്രീകളെ എസ്എച്ച്ജികളിൽ ചേരുന്നതിൽ നിന്ന് തടയുന്നു, അവരുടെ സാമ്പത്തിക അവസരങ്ങളെ നിയന്ത്രിക്കുന്നു.

സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളുടെ യോജന

സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളുടെ ഫെസിലിറ്റേറ്റർ എന്ന നിലയിൽ സർക്കാർ ഒരു പ്രധാന പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. നിരവധി സർക്കാർ സംരംഭങ്ങളാൽ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളെ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു. അവയിൽ ചിലത് ഇതാ:

• സ്വയം സഹായ സംഘം -ബാങ്ക് ലിങ്കേജ് പ്രോഗ്രാം (SHG-BLP)
• ദേശീയ ഗ്രാമീണ ഉപജീവന മിഷനുമായുള്ള (എൻആർഎൽഎം) സഹകരണം
• മൈക്രോ-എന്റർപ്രൈസ് ഡെവലപ്‌മെന്റ് പ്രോഗ്രാം (എംഇഡിപി)
• നബാർഡ് ഫിനാൻഷ്യൽ സർവീസസ് ലിമിറ്റഡ് (NABFINS)
• ഇന്ത്യയിലെ പിന്നാക്ക, എൽഡബ്ല്യുഇ ജില്ലകളിൽ വനിതാ എസ്എച്ച്ജി (WSHG) പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നതിനുള്ള പദ്ധതി
• ഉപജീവനവും സംരംഭ വികസന പരിപാടികളും (LEDP)
• സ്വയം സഹായ സംഘം - ബാങ്ക് ലിങ്കേജ് പ്രോഗ്രാം (SHG-BLP)
• ജോയിന്റ് ലയബിലിറ്റി ഗ്രൂപ്പുകളുടെ (ജെഎൽജി) ധനസഹായം
• പരിശീലകരുടെ പരിശീലനം (TOT) പ്രോഗ്രാം
• ഇന്ത്യയിലെ വനിതാ സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾ

ഇന്ത്യയിൽ ഇപ്പോൾ പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഏതാനും സ്ത്രീകളുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകൾ ഇതാ.

• കാശിക ഫുഡ്സ് - ഗ്രാമീണ ഇന്ത്യൻ സ്ത്രീകളെ സ്വാശ്രയത്തിലേക്ക് ശാക്തീകരിക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു ചെറിയ ചുവടുവെപ്പാണ് കാശിക. പരമ്പരാഗത അറിവും വൈദഗ്ധ്യവും ഉപയോഗിച്ച് ഇന്ത്യൻ സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുന്ന ഗ്രാമങ്ങൾക്ക് സമീപമുള്ള ഗ്രാമീണ സ്ത്രീകളുമായി ഇത് പ്രവർത്തിക്കുന്നു

• മഹാലക്ഷ്മി Shg - മഹാലക്ഷ്മി എസ്എച്ച്ജി പ്രാദേശികമായി വസ്ത്രങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുകയും വിൽക്കുകയും ചെയ്യുന്നുവിപണി വിവിധ പ്രദർശനങ്ങളിലൂടെ. അംഗങ്ങൾക്ക് എല്ലായ്‌പ്പോഴും കമ്മ്യൂണിറ്റിയെ പിന്തുണയ്‌ക്കുകയും അതിനുള്ള അവസരം ലഭിക്കുകയും ചെയ്‌തു, കഴിഞ്ഞ വർഷം ആഗോള COVID 19 പകർച്ചവ്യാധി ബാധിച്ചപ്പോൾ.

സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങളുടെ പട്ടിക

സ്വയം സഹായ ഗ്രൂപ്പുകളുടെ ലിസ്റ്റ് ചുവടെ സൂചിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു:

താഴത്തെ വരി

വൈവിധ്യമാർന്ന സംസ്കാരവും ചരിത്രവും ചരിത്രപരമായ മുൻഗാമികളും മറ്റ് ഘടകങ്ങളും ഉള്ള വൈവിധ്യമാർന്ന രാജ്യമാണ് ഇന്ത്യ. ഗ്രൗണ്ട് ലെവലിൽ പ്രശ്നങ്ങൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത് തികച്ചും വെല്ലുവിളി നിറഞ്ഞതാണ്. സാമൂഹിക-സാമ്പത്തിക പ്രശ്‌നങ്ങൾ മാത്രം കൈകാര്യം ചെയ്യാനുള്ള സർക്കാരിന്റെ കഴിവ് പരിമിതപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു. തൽഫലമായി, സമാനമായ വെല്ലുവിളികൾ നേരിടുന്ന വ്യക്തികളെ ഒരുമിച്ച് കൊണ്ടുവരുന്നത് ഇന്ത്യയെ മാറ്റിമറിച്ചേക്കാം.സമ്പദ്. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ, സ്വയം സഹായ സംഘങ്ങൾ ചിത്രത്തിലേക്ക് വരുന്നു.